{Góc thắc mắc} Uống thuốc điều trị mỡ máu bao lâu thì dừng?

Hỏi: Tôi mắc bệnh mỡ máu cao 3 năm nay, chỉ số cholesterol là 7.5, triglyceride 2.5, thường xuyên phải sử dụng thuốc hạ mỡ máu. Vậy, tôi muốn hỏi tôi phải uống thuốc điều trị mỡ máu bao lâu? Thường xuyên uống thuốc tây hạ mỡ máu có hại không? Rất mong được giải đáp.

(Nguyễn Văn Tú, 60 tuổi, Hưng Yên)

Chào anh Nguyễn Văn Tú, cảm ơn anh đã tin tưởng gửi thắc mắc về cho chúng tôi.

Mỡ máu cao (rối loạn mỡ máu) là tình trạng mức độ hàm lượng chất béo trong máu tăng, bao gồm cholesterol và chất béo trung tính. Khi bị mỡ máu tăng cao, bác sĩ thường chỉ định sử dụng thuốc tây kết hợp chế độ ăn uống, sinh hoạt để kiểm soát mỡ máu. Việc dừng thuốc hay tiếp tục sử dụng thuốc phụ thuộc vào chỉ số xét nghiệm mỡ máu và bệnh nền của anh. Để rõ hơn về việc uống bao lâu thì dừng? Uống thuốc mỡ máu có tác dụng phụ gì không? Mời anh Nguyễn Văn Tú và độc giả tham khảo bài viết chi tiết dưới đây.

1. Làm sao để chẩn đoán được bệnh mỡ máu cao?

Có thể bạn không biết, theo thống kê có tới 71% người mỡ máu cao không biết mình mắc bệnh cho tới khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc xuất hiện biến chứng.

Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng mỡ máu khá mơ hồ. Thậm chí nhiều trường hợp còn không biểu hiện ra ngoài. Qua thời gian mỡ máu tăng cao, hình thành xơ vữa cản trở dòng máu lưu thông. Từ đó, gây ra triệu chứng tê bì chân tay, chóng mặt, tức ngực, khó thở… Bác sĩ có thể dựa vào các biểu hiện này để chẩn đoán.

Tuy nhiên, cách chẩn đoán bệnh mỡ máu cao chính xác là xét nghiệm máu. Thông qua các chỉ số xét nghiệm, bác sĩ có thể biết được trường hợp bệnh mỡ máu ở mức độ nào, nguy hiểm ra sao để chỉ định thuốc.

Nếu kết quả xét nghiệm vượt ngưỡng giới hạn, tức là người bệnh bị mỡ máu cao. Tùy vào từng người mà sự tăng lên ở các chỉ số sẽ khác nhau:

>>>Rối loạn mỡ máu – Bệnh lý đang gia tăng và ngày càng trẻ hóa hiện nay 

2. Khi nào nên dùng thuốc hạ mỡ máu?

Mỡ máu cao nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, có thể gây biến chứng: Xơ vữa động mạch, huyết áp cao, đột quỵ, nhồi máu cơ tim…

Ngoài ra, mỡ máu cao còn gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ, ảnh hưởng tới chức năng gan.

Theo Trung tâm phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC Hoa Kỳ): Khi bị mỡ máu cao, nếu bác sĩ chỉ định dùng thuốc, điều đó có nghĩa bạn đang ở nguy cơ trung bình và có yếu tố nguy cơ mắc tim mạch, đột quỵ.

Theo đó, những đối tượng sau nên sử dụng thuốc hạ mỡ máu:

• Nồng độ cholesterol cao đến mức làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hoặc đã từng xảy ra biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
• Nồng độ cholesterol xấu LDL cao hơn 190 mg/dL.
• Những người bị mỡ máu cao kèm theo cao tuổi, mắc bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường.
• Ngoài ra, hầu hết trường hợp, chỉ số cholesterol toàn phần từ 6.0 mmol/L trở lên đều cần dùng thuốc.

3. Uống thuốc điều trị mỡ máu bao lâu thì dừng?

Uống thuốc điều trị mỡ máu bao lâu là thắc mắc của hầu hết người bệnh. Nhiều người nghĩ rằng, khi chỉ số mỡ máu giảm xuống thì không cần phải dùng thuốc nữa.

Theo các chuyên gia về mỡ máu, uống thuốc điều trị mỡ máu bao lâu tùy thuộc vào từng trường hợp có chỉ định của bác sĩ. Nếu bạn kiểm soát tốt, không có hoặc ít nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bác sĩ có thể cho ngưng thuốc. Tuy nhiên, đó mới chỉ là ngưng thuốc, người bệnh vẫn phải tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, luyện tập thể dục, kiểm tra mỡ máu định kỳ.

Nếu nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim cao, thì dù chỉ số mỡ máu thấp, bạn vẫn phải uống thuốc lâu dài. Ngoài tác dụng kiểm soát mỡ máu, thuốc còn được dùng để dự phòng biến chứng tim mạch.

Việc sử dụng thuốc lâu dài không tránh khỏi tác dụng phụ. Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào.

4. Các loại thuốc hạ mỡ máu phổ biến và tác dụng phụ đi kèm

Tùy vào từng trường hợp bác sĩ sẽ chỉ định 1 loại thuốc hoặc nhiều loại kết hợp. Mỗi loại đều có tác dụng và tác dụng phụ khác nhau.

4.1. Nhóm thuốc hạ mỡ máu Statin

Tác dụng: Statin hoạt động dựa trên cơ chế ức chế HMG-CoA reductase, ngăn chặn hình thành cholesterol xấu, giảm cholesterol lưu thông trong máu. Đồng thời, thuốc giảm chất béo trung tính triglyceride và tăng lượng nhỏ HDL-Cholesterol.

Ngoài ra, thuốc còn có tác dụng giảm nguy cơ hình thành cục máu đông, giảm khả năng gặp phải biến cố tim mạch.

Các loại thuốc thuộc nhóm Statin thường được chỉ định như: Atorvastatin, Fluvastatin, Lovastatin…

Tác dụng phụ: Táo bón, tiêu chảy, chóng mặt, đau đầu, men gan cao, viêm cơ… Đồng thời, thuốc chống chỉ định với những trường hợp mắc bệnh gan hoặc đang mang thai và cho con bú.

4.2. Nhóm thuốc Resin

Tác dụng: Cơ chế hoạt động của thuốc là làm giảm cholesterol trong máu bằng cách loại bỏ LDL-Cholesterol. Cơ thể sử dụng cholesterol để gắn kết acid mật trong quá trình tiêu hóa. Nhóm thuốc này sẽ kích thích cơ thể sản sinh nhiều acid mật mới, đòi hỏi nhiều cholesterol trong gan phải tham gia phản ứng, từ đó giúp:

• Giảm cholesterol ở gan và cholesterol trong máu
• Kích thích tổng hợp thụ thể LDL-Cholesterol, giảm LDL-Cholesterol.

Các loại thuốc thường được chỉ định như: Colestipol, Colesevelam, Cholestyramine…

Tác dụng phụ: Khi sử dụng nhóm thuốc Resin, người bệnh có thể gặp các vấn đề về túi mật hoặc gan. Và gặp các biểu hiện như táo bón, buồn nôn, khó tiêu…

4.3. Hạ mỡ máu từ nhóm thuốc Fibrate

Cơ chế tác dụng: Nhóm thuốc này được chỉ định với những bệnh nhân mỡ máu nhằm mục đích giảm nồng độ triglyceride, tăng cường HDL-Cholesterol trong máu. Hai loại thuốc được sử dụng phổ biến là Gemfibrozil và Fenofibrate.

Nhóm thuốc này có thể được bác sĩ chỉ định riêng lẻ hoặc kết hợp với các loại thuốc khác. Điều này tùy thuộc vào mức độ bệnh lý của người bệnh.

Tác dụng phụ: Lưu ý, khi sử dụng nhóm thuốc Fibrate, người bệnh có thể gặp phải một số tác dụng phụ như táo bón, tiêu chảy, đau bụng, chóng mặt, viêm cơ… Người gặp vấn đề về thận, túi mật hoặc gan không nên sử dụng nhóm thuốc này.

4.4. Nhóm thuốc Niacin

Tác dụng: Niacin là loại thuốc thuộc nhóm vitamin B. Đây là vitamin có tác dụng tốt cho người bị mỡ máu cao. Khi được dùng với liều lượng lớn, Niacin có tác dụng cải thiện cholesterol bằng cách giảm triglyceride và LDL-Cholesterol. Đồng thời, chúng làm tăng cholesterol tốt (HDL).

Tác dụng phụ: Niacin thường gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, nổi mẩn ngứa… Vì vậy, thuốc chỉ dùng khi có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ điều trị. Với người bệnh gout, tiểu đường, đại tràng cần thông báo với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.

4.5. Chất ức chế PCSK9

Đây là nhóm thuốc sinh học dùng cho những người có chỉ số cholesterol xấu cao. Cơ chế tác dụng là chúng làm giảm cholesterol trong máu bằng cách nhắm mục tiêu và bất hoạt một loại protein là proprotein convertase subtilisin kexin 9. Từ đó, chúng giúp làm giảm LDL-Cholesterol, bỏ mỡ xấu ra khỏi máu, từ đó giảm mỡ máu.

Tác dụng phụ: Người bệnh khi sử dụng thuốc này có khả năng gặp phải triệu chứng như ngứa, đau, sưng viêm tại chỗ tiêm, đau lưng, khó tập trung, dị ứng phát ban…

>>> Có thể nói, thuốc giống như “con dao hai lưỡi”, bên cạnh tác dụng hạ mỡ máu, phòng ngừa biến chứng, chúng có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Như trường hợp của bà Hoàng Thị Hoa (62 tuổi, Thanh Hóa), thường xuyên gặp phải tác dụng phụ khi dùng thuốc, bà Hoa cho biết: “Sau 2 năm uống thuốc hạ mỡ máu tôi bị teo cơ, đi lại khó khăn. Không những thế người mệt mỏi, mẩn ngứa, men gan tăng. Uống thuốc thì mỡ máu giảm nhưng cứ ngưng lại tăng lại”.

5. Tham khảo liệu pháp hỗ trợ hạ mỡ máu an toàn từ thảo dược

Trước tác dụng phụ của thuốc tây y, hiện nay nhiều người có xu hướng lựa chọn các sản phẩm thảo dược hỗ trợ hạ mỡ máu. Liệu pháp này được giới chuyên môn đánh giá là an toàn, hiệu quả.

Theo Y học cổ truyền, các thảo dược như Giảo cổ lam, Nần vàng, Lá sen, Trạch tả… được đánh giá là có hiệu quả hạ mỡ máu. Cụ thể, Giảo cổ lam hỗ trợ điều trị máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ, giảm cholesterol, tăng cường tuần hoàn máu. Đồng thời, giúp ổn định huyết áp, phòng ngừa biến chứng tim mạch. Lá sen giúp hỗ trợ điều trị béo phì, phòng ngừa xơ vữa động mạch, giảm mỡ gan. Nần vàng được nghiên cứu có tác dụng hạ cholesterol xấu (LDL), điều trị rối loại lipid máu, tăng cholesterol tốt (HDL).

Ngoài ra, Y học hiện đại cũng nghiên cứu và tìm ra nhiều chiết xuất có tác dụng hỗ trợ hạ mỡ máu vượt trội. Có thể kể đến như Nanocurcumin và Bergamot (chiết xuất Cam Địa Trung Hải). Nanocurcumin giúp điều hòa cholesterol, giảm mỡ xấu LDL-Cholesterol, triglyceride, tăng mỡ tốt. Đồng thời, chống oxy hóa, bảo vệ gan, giải độc gan. Cam Bergamot có tác dụng như Statin giúp giảm 3 chỉ số cholesterol, LDL-Cholesterol, triglyceride, tăng mỡ tốt HDL-Cholesterol, đồng thời giảm nguy cơ xơ vữa mạch máu. Các chiết xuất này đều được nghiên cứu lâm sàng và đánh giá hiệu quả, an toàn.